Bạn thuộc tuýp: Ngủ sớm hay cú đêm? Điều đó nói gì về bạn, sức khỏe và lối sống

I. Giấc ngủ không chỉ là nghỉ ngơi – mà còn là tấm gương phản chiếu cơ thể và tính cách

Bạn đi ngủ lúc 10h tối, dậy sớm tươi tỉnh? Hay bạn là “cú đêm” chính hiệu, chỉ cảm thấy sáng tạo và hứng khởi khi mọi người đã chìm vào giấc ngủ?

Câu hỏi “bạn là người ngủ sớm hay cú đêm” tưởng chừng đơn giản, nhưng lại tiết lộ rất nhiều điều về nhịp sinh học, hiệu suất làm việc, sức khỏe tâm thần và tính cách.

II. Tuýp người ngủ sớm – “Chim sớm” khỏe mạnh và kỷ luật

Đặc điểm nhận diện:

• Đi ngủ sớm, thường trước 11h

• Thức dậy sớm (5h30–7h), đầu óc tỉnh táo

• Làm việc hiệu quả vào buổi sáng

• Ít tham gia hoạt động về đêm

Cơ chế sinh học:

• Nhịp sinh học đồng bộ với chu kỳ sáng – tối tự nhiên

• Hormone melatonin tiết ra đúng giờ giúp ngủ sâu

• Cortisol tăng vào buổi sáng hỗ trợ tỉnh táo

Lợi ích sức khỏe và tâm lý:

• Nguy cơ trầm cảm thấp hơn

• Ngủ sâu, cơ thể phục hồi tốt

• Duy trì lối sống điều độ, ít stress

• Cảm xúc ổn định hơn

Tính cách thường gặp:

• Có tổ chức, đáng tin cậy, kỷ luật

• Dễ thích nghi môi trường học tập, công việc ban ngày

III. Tuýp cú đêm – “Night owl” sáng tạo và năng lượng về khuya

Đặc điểm nhận diện:

• Ngủ muộn, thường sau 12h đêm

• Khó tỉnh táo vào sáng sớm

• Năng lượng tăng cao từ chiều đến khuya

• Làm việc, sáng tạo hiệu quả vào ban đêm

Cơ chế sinh học:

• Đồng hồ sinh học trễ hơn người bình thường

• Melatonin tiết muộn → dễ mất ngủ sớm

• Cortisol và nhiệt độ cơ thể tăng vào ban đêm → thấy tỉnh táo khi người khác đã ngủ

Điểm mạnh và khó khăn:

• Sáng tạo, làm việc độc lập tốt

• Dễ gặp rối loạn giấc ngủ, thiếu ngủ kéo dài

• Nguy cơ trầm cảm, béo phì, tiểu đường nếu mất cân bằng

Tính cách thường gặp:

• Cá tính độc lập, sáng tạo

• Linh hoạt, thường nhạy cảm với cảm xúc và môi trường

IV. Bạn là “người buổi sáng”, “người buổi tối” hay ở giữa? – Khám phá chronotype của chính bạn

Chronotype là kiểu nhịp sinh học cá nhân – xác định bạn năng động nhất vào thời gian nào trong ngày.

Có 4 chronotype phổ biến (theo bác sĩ Michael Breus):

Cách nhận biết chronotype của bạn:

• Bạn tỉnh táo nhất vào thời điểm nào trong ngày?

• Bạn có dễ ngủ đúng giờ không?

• Cảm thấy kiệt sức vào sáng hay tối?

V. Điều gì xảy ra nếu bạn sống trái với nhịp sinh học?

• Cú đêm bị ép dậy sớm → rối loạn hormone, mệt mỏi, thiếu ngủ mạn tính

• Người ngủ sớm nhưng phải thức khuya liên tục → giảm chất lượng giấc ngủ, hiệu suất làm việc

• Lâu dài gây nguy cơ:

  • Trầm cảm

  • Cao huyết áp

  • Tăng cân, rối loạn chuyển hóa

VI. Nên ngủ sớm hay “sống đúng bản năng” cú đêm?

Không có chronotype nào là tốt nhất. Điều quan trọng là:

• Ngủ đủ 7–8 tiếng mỗi đêm

• Ngủ – thức đúng nhịp sinh học cá nhân

• Duy trì thời gian ngủ ổn định, đều đặn mỗi ngày

Nếu bạn là người ngủ muộn (cú đêm):

• Giảm ánh sáng xanh sau 21h (điện thoại, máy tính)

• Uống trà thảo mộc thư giãn (hoa cúc, bạc hà)

• Tránh cà phê sau 14h chiều

• Tập luyện thể thao nhẹ vào ban ngày giúp điều chỉnh melatonin