I. CÁCH DÙNG LÁ XƯƠNG SÔNG TRONG ĐỜI SỐNG HẰNG NGÀY
1. Làm thuốc uống trị ho, cảm lạnh
Lá xương sông có tính ấm, vị cay nhẹ, mùi thơm dễ chịu, thường dùng để:
-
Hấp với mật ong/đường phèn: Giảm ho, tiêu đờm, dịu họng.
-
Sắc nước uống: Trị đầy hơi, cảm cúm, sốt nhẹ.
-
Kết hợp các dược liệu khác: Như gừng, quất, húng chanh, để tăng hiệu quả trị ho.
2. Xông hơi trị nghẹt mũi, cảm sốt
Tinh dầu trong lá xương sông có tác dụng giải cảm, làm thông xoang mũi, giảm đau đầu.
-
Cách dùng: Đun sôi lá xương sông cùng sả, tía tô, vỏ bưởi để xông mặt hoặc toàn thân.
3. Dùng đắp ngoài da
-
Lá xương sông giã nát, đắp lên chỗ bị sưng đau, bong gân hoặc viêm khớp để giảm đau, tiêu viêm.
4. Chế biến món ăn hỗ trợ trị liệu
-
Dùng trong món chả cuốn lá xương sông, hấp trứng, nấu canh cá, canh trứng… vừa ngon miệng vừa hỗ trợ trị ho, ấm phổi, tiêu hóa tốt.
II. CÔNG DỤNG ĐỐI VỚI SỨC KHỎE
1. Trị ho, tiêu đờm, giảm khản tiếng
-
Tinh dầu và chất nhầy trong lá xương sông giúp làm dịu niêm mạc họng, giảm ho khan, ho có đờm, nhất là trong các bệnh viêm phế quản, cảm lạnh.
2. Kháng khuẩn, giảm viêm
-
Chất flavonoid và methylthymol trong tinh dầu có tác dụng kháng khuẩn, tiêu viêm nhẹ, hỗ trợ tốt trong điều trị viêm họng, viêm xoang.
3. Hỗ trợ tiêu hóa
-
Tính ấm và vị cay của lá giúp kích thích tiêu hóa, giảm đầy bụng, chướng hơi, ăn không tiêu.
4. Giảm đau, tiêu sưng
-
Lá xương sông giã nát đắp ngoài giúp giảm sưng đau khớp, bong gân, tê thấp, được áp dụng trong nhiều bài thuốc dân gian vùng núi.
III. CÁC BÀI THUỐC DÂN GIAN TỪ LÁ XƯƠNG SÔNG
1. Trị ho, tiêu đờm (cho cả người lớn và trẻ nhỏ)
Cách 1: Hấp lá xương sông với mật ong
-
3–5 lá xương sông rửa sạch, thái nhỏ.
-
Trộn với 1–2 thìa mật ong (trẻ nhỏ thì dùng đường phèn).
-
Hấp cách thủy 10–15 phút.
-
Chắt lấy nước uống 2–3 lần/ngày, mỗi lần 1 thìa cà phê.
Cách 2: Sắc uống giảm ho lâu ngày
-
10g lá xương sông tươi, 5g rễ gừng, 3 lát cam thảo.
-
Sắc với 500ml nước còn 200ml.
-
Chia làm 2 lần uống trong ngày.
2. Trị cảm lạnh, sốt nhẹ, sổ mũi
Bài xông lá:
-
10g lá xương sông, 5g lá tía tô, 1 nắm sả, 1 vỏ bưởi.
-
Đun sôi với 1 lít nước, trùm khăn xông hơi 10 phút.
-
Có thể xông 1–2 lần/ngày, giúp giảm nghẹt mũi, đau đầu, ra mồ hôi giải cảm.
3. Chữa đầy hơi, khó tiêu, lạnh bụng
Cách dùng:
-
10g lá xương sông tươi, 5g vỏ quýt khô, 2 lát gừng tươi.
-
Sắc uống 2 lần/ngày, dùng sau bữa ăn 30 phút.
-
Tác dụng: Kích thích tiết dịch tiêu hóa, làm ấm bụng, tiêu trệ.
4. Giảm sưng đau, bong gân
Bài thuốc đắp ngoài:
-
Lá xương sông giã nát, trộn ít muối hạt.
-
Đắp lên vùng khớp sưng đau, cố định bằng gạc.
-
Thay băng mỗi 4–6 giờ/lần.
-
Có thể phối hợp thêm với lá ngải cứu, cúc tần.
5. Hỗ trợ trị viêm họng, khản tiếng
Ngậm và súc miệng:
-
Lá xương sông thái nhỏ, đun sôi cùng một ít muối.
-
Dùng nước này ngậm và súc miệng 3–4 lần/ngày.
-
Giúp giảm đau họng, se niêm mạc, giảm khàn tiếng.
6. Chữa viêm xoang nhẹ
Cách dùng:
-
Giã nát lá xương sông + lá húng chanh.
-
Vắt lấy nước nhỏ vào mũi ngày 1–2 lần.
-
Hoặc xông hơi như bài xông trị cảm cúm.
(Chỉ nên áp dụng nếu không có viêm mũi dị ứng, không chảy máu cam.)
IV. Lưu ý khi dùng lá xương sông
| Lưu ý | Giải thích |
|---|---|
| Không dùng quá nhiều mỗi ngày | Lá có tinh dầu mạnh, dùng quá nhiều dễ gây buồn nôn, tiêu chảy nhẹ |
| Không dùng cho trẻ sơ sinh dưới 6 tháng | Cần hỏi ý kiến bác sĩ |
| Không tự ý dùng thay thuốc khi có bệnh nền | Lá xương sông hỗ trợ điều trị, không thay thế thuốc chuyên khoa |
| Không dùng lá héo úa, mốc | Chất lượng dược tính giảm, có thể gây kích ứng |
