🔹 1. Bài thuốc chữa viêm họng cấp, ho khan, khản tiếng
Thành phần:
-
Rễ xạ can tươi: 10–15 g
-
(Nếu không có rễ tươi, dùng rễ khô: 6–10 g)
Cách làm:
-
Rửa sạch rễ, giã dập.
-
Ngậm trong miệng, mút nhẹ cho ra nước, nuốt từ từ.
-
Hoặc sắc nước uống: đổ 300 ml nước, sắc còn 150 ml, uống 2 lần/ngày.
Tác dụng: Làm dịu cổ họng, tiêu viêm, giảm khản tiếng nhanh.
Lưu ý:
-
Không ngậm quá lâu tránh kích ứng niêm mạc họng.
-
Không dùng cho trẻ em dưới 5 tuổi.
🔹 2. Bài thuốc chữa viêm amidan, viêm họng hạt mạn tính
Thành phần:
-
Rễ xạ can khô: 10 g
-
Cát cánh: 8 g
-
Cam thảo: 6 g
-
Kim ngân hoa: 10 g
-
Huyền sâm: 10 g
Cách làm:
-
Sắc tất cả với 600 ml nước, còn 200 ml.
-
Chia làm 2 lần uống trong ngày, sau bữa ăn.
Tác dụng: Thanh nhiệt giải độc, giảm sưng đau họng, sát khuẩn mạnh.
Lưu ý:
-
Dùng từ 3–5 ngày, nếu không đỡ nên ngưng và đến cơ sở y tế kiểm tra.
-
Tránh uống chung với thuốc Tây mà không có hướng dẫn của bác sĩ.
🔹 3. Bài thuốc chữa mất tiếng (thường dùng cho giáo viên, ca sĩ)
Thành phần:
-
Rễ xạ can tươi: 10 g
-
Mật ong nguyên chất: 1 muỗng cà phê
Cách làm:
-
Rễ xạ can giã dập, trộn với mật ong.
-
Cho vào miệng ngậm dần từng ít, nuốt từ từ.
-
Có thể lặp lại 2–3 lần/ngày.
Tác dụng: Làm dịu cổ họng, phục hồi thanh âm, chống khô rát.
Lưu ý:
-
Mật ong không dùng cho trẻ dưới 12 tháng tuổi.
-
Không nên dùng khi đang đau bụng hoặc tiêu chảy.
🔹 4. Bài thuốc súc miệng chữa hôi miệng, viêm họng nhẹ
Thành phần:
-
Rễ xạ can khô: 15 g
-
Nước sạch: 300 ml
Cách làm:
-
Sắc rễ với 300 ml nước, còn khoảng 150 ml.
-
Dùng nước sắc để súc miệng sáng tối (khi còn ấm).
-
Không nuốt, chỉ súc và nhổ ra.
Tác dụng: Kháng khuẩn, tiêu viêm, làm sạch khoang miệng.
Lưu ý:
-
Dùng tối đa 7 ngày liên tục, không lạm dụng kéo dài.
🔹 5. Bài thuốc đắp trị mụn nhọt, viêm da, sưng tấy ngoài da
Thành phần:
-
Rễ xạ can tươi: 10–20 g
Cách làm:
-
Rửa sạch rễ, giã nát, đắp trực tiếp lên vùng da bị sưng viêm.
-
Dùng gạc sạch băng lại, để 1–2 tiếng, ngày làm 1–2 lần.
Tác dụng: Tiêu mủ, giảm viêm, sát trùng da.
Lưu ý:
-
Không đắp lên vết thương hở sâu hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng nặng.
-
Nếu da có biểu hiện kích ứng, ngứa đỏ, cần ngưng ngay.
🔹 6. Bài thuốc hỗ trợ điều trị viêm phổi nhẹ, ho có đờm
Thành phần:
-
Rễ xạ can khô: 10 g
-
Tang bạch bì (vỏ rễ dâu): 10 g
-
Bách bộ: 10 g
-
Hạnh nhân: 6 g
Cách làm:
-
Sắc với 600 ml nước, còn 200 ml.
-
Uống chia 2 lần trong ngày, dùng liên tục 5 ngày.
Tác dụng: Long đờm, tiêu viêm, hỗ trợ phổi hoạt động tốt hơn.
Lưu ý:
-
Không dùng cho người suy hô hấp nặng hoặc có bệnh phổi mạn tính nặng mà chưa có chỉ định của bác sĩ.
❗ Lưu ý quan trọng khi sử dụng rễ xạ can
-
Không dùng kéo dài quá 7–10 ngày. Rễ xạ can có độc nhẹ, dùng lâu dài dễ gây tổn thương gan, tiêu hóa.
-
Tránh lạm dụng hoặc tự ý dùng liều cao. Liều khuyến nghị thường là 6–12 g khô/ngày. Không quá 20 g/ngày.
-
Đối tượng cần thận trọng hoặc không nên dùng:
-
Phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú.
-
Người có tỳ vị hư, hay lạnh bụng, tiêu chảy.
-
Trẻ em dưới 5 tuổi (tránh dùng rễ tươi ngậm trực tiếp).
-
-
Cẩn trọng với rễ xạ can tươi: Có thể gây kích ứng, buồn nôn, nôn nếu dùng sai cách.
-
Không dùng cùng lúc với thuốc Tây (như kháng sinh, thuốc chống viêm, corticoid) mà không có chỉ định rõ ràng từ bác sĩ.
